Hollanda’da temyiz mahkemesi bugün hükümete İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının satışını 7 gün içinde durdurması talimatı verdi.
Söz konusu karar, savaş uçaklarının İsrail’in Gazze saldırıları sırasında uluslararası hukuku ihlal edecek şekilde kullanıldığı endişesiyle alındı.
Lahey’deki temyiz mahkemesi, kararında “İhraç edilen F-35 parçalarının uluslararası insani hukukun ciddi ihlallerinde kullanılması riskinin açık olduğu inkar edilemez” dedi.
Hollanda hükümeti, F-35’lerin İsrail’in kendisini “İran, Yemen, Suriye ve Lübnan gibi bölgedeki tehditlerden” koruması açısından hayati önem taşıdığını açıkladı ve kararı yüksek mahkemeye götürerek itiraz edeceklerini belirtti.
NE OLMUŞTU?
İnsan hakları örgütleri Oxfam Novib, PAX ve The Rights Forum İsrail’e F-35 parçalarının ihracatının durdurulmasını istemişti.
Konuya ilişkin olarak açılan davada insan hakları örgütleri, 4 Aralık’ta yapılan duruşmalarda, İsrail’e F-35 parçalarının ihracatının, İsrail’in Gazze’de işlediği “muhtemel savaş suçlarına” Hollanda’nın ortak olması anlamına geldiğini kaydetmişti.
Avukat Liesbeth Zegvield, duruşmada yaptığı açıklamada, “Devlet, İsrail’e F-35 parçası teslimatını hemen durdurmalı.” ifadesini kullanarak, mahkemeden bu parçaların ihracatına yasak getirmesini talep etmişti.
İlk derece mahkemesinin 15 Aralık’taki kararında, Hollanda’nın, daha önce tesis edilen lisans kapsamında İsrail’e F-35 parçası satışını durdurmak zorunda olmadığı belirtilmişti.
Kararda, Hollanda’nın İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatı kararı alırken, “İlgili menfaatleri gözettiği ve söz konusu karara makul şekilde ulaştığı” sonucuna vardığı kaydedilmişti.
Lahey Temyiz Mahkemesinde 22 Ocak’ta yapılan duruşmada, insan hakları örgütlerinin avukatları, Hollanda hükümetinin İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatını durdurması talebini reddeden ilk derece mahkemesinin kararını bozmasını istemişti.
İnsan hakları örgütlerinin avukatı Zegveld, F-35 parçalarının ihracatının, İsrail’in Gazze’de işlediği “muhtemel savaş suçlarına” Hollanda’nın ortak olması anlamına geldiğini belirtirken, mahkemenin ilk verdiği kararda ihracatı durdurmamasının hukuken yanlış ve eksik bir değerlendirme olduğunu ileri sürmüştü.
Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarınca Gazze’de ihlaller tespit edildiğini belirten Zegveld, Temyiz Mahkemesinden Hollanda’nın İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatını durdurması yönünde karar almasını talep etmişti.
Hollanda devletinin avukatları ise Gazze’deki durumun henüz karmaşık olduğu, ülkenin ekonomik menfaatleri için F-35 satışının gerekliliği, ikili ilişkilerin önemi ve Hollanda yapmasa dahi diğer ülkelerin satmaya devam edeceği şeklindeki gerekçelerle İsrail’e F-35 parçaları gönderilmesini durdurma zorunluluğu olmadığını öne sürmüştü.
